Berat Kandili Nedir:
Şaban ayının onbeşinci geces Berat Kandili (gecesi)- dir. Berat sözlükte; “bir zorluktan kurtulmak ve beri olmak” demektir. Bu gece, değişik adlarla da anılmaktadır: Bu gecede, bir yıl içinde olacak bütün işler hükme bağlanıp, ifası için Cenab-ı Hak tarafından meleklere verilir. Gecesini ibadet ve dua ile, gündüzünü oruçlu geçirmek güzeldir.
Berat gecesine ait beş haslet vardır:
1) Her önemli iş bu gecede ayırdedilir.
2) O gecedeki ibadetin fazileti büyüktür.
3) İlâhi rahmet yayılır.
4) Mağfiret gecesidir.
5) O gece, Rasûlüllah (s.a.v.)’a şefaat hakkının tamamı verilmiştir.
Çünkü, Hz. Muhammed (s.a.v.), Şaban’ın onüçüncü gecesi ümmeti hakkında şefaat istemiş, bu şefaatin üçte biri verilmiş, ondördüncü gecesi yine istemiş, üçte biri daha verilmiş, onbeşinci gece yine talep etmiş, bu gece şefaatın tamamı ihsan edilmiştir. Bu şefaatten mahrum olanlar, devenin ürküp kaçtığı gibi Allah’tan kaçanlardır. (bk. er-Râzî ve Ebussuud Efendi Tefsirleri, ed-Duhân Sûresi 3. ve 4. âyetlerin tefsiri; Hasan Basri Çantay, Kur’ân-ı Hakim ve Meâl-i Kerim, İstanbul 1959, III, 904, 905).
Berat gecesi hakkında Allah Rasulü (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
“Şaban ayının onbeşinci gecesi olduğu zaman, gecesinde ibadete kalkın. Ve o gecenin gündüzünü oruç tutun. Çünkü o gece güneş batınca Allah Teâlâ (Keyfiyeti bizce meçhul bir halde) dünyaya en yakın göğe inerek (o andan) fecir oluncaya kadar: “Benden mağfiret dileyen yok mu, onu mağfiret edeyim. Benden rızık isteyen yok mu, onu rızıklandırayım. (Bir bela ile) mübtela olan yok mu, ona kurtuluş vereyim. Şöyle olan yok mu? Böyle olan yok mu?” buyurur.” (İbn Mâce, H. no: 1388)
Diğer bir hadiste de şöyle buyuruluyor:
“Bu gece Şaban’ın onbeşinci gecesidir. Allah Teâlâ bu gecede Beni Kelb kabilesinin koyunlarının tüyleri sayısınca insanları Cehennem’den kurtarır. Ancak kendisine şirk koşanların, müslümanlara karşı kin ve düşmanlık besleyenlerin, akrabaları ile münasebeti kesenlerin, gururlu ve kibirlilerin, ana-babasına asî olanların ve içki içmeye devam edenlerin yüzüne bakmaz.“ (Buhârî, et-Tergîb ve’t-Terhib, II, 118).
OLACAK HADİSELER KAYDEDİLİR
Bir sene zarfında gelecek yılın Berat Gecesi’ne kadar vuku bulacak hadiseler melekler tarafından birer deftere yazılır. Bir sene zarfında vuku bulacak zelzeleler, olaylar, harpler… Bunların defteri Cebrâil Aleyhisselam’a verilir. Rızıkla ilgili defterler Mîkâîl Aleyhisselam’a verilir. Ve öleceklerin defterleri Azrâil Aleyhisselam’a verilir.
UZUN ÖMÜR, SAİD KUL VE KAZA BELA İÇİN YAPILMASI GEREKENLER?
Şa’ban-ı şerifin onbeşinci, Berat gecesi akşam namazından sonra üç kere Yasin sûresi ve her birinin sonunda Berat duâsı okunacaktır. Birinci Yâsin-i Şerîfden sonra bu duâ okunurken Allah’ın saîd kullarından olmak niyyetiyle okunacaktır. İkinci defa okunurken hayırlı ömür uzunluğu niyyetiyle okunacaktır. Üçüncü defa okunurken kaza ve belâlardan emîn olup hayırlı rızık için okunacaktır.
Ayrıca Berat gecesinde yatsıdan sonra ikide bir selâm vermek üzere yüz rek’at namaz kılınır. Her rek’atda Fâtiha’dan sonra on kere İhlâs-ı Şerîf okunur. On defa İhlâs-ı Şerîf okumağa kudreti olmayan beş veya üç kere okur. Bu namaz tamam olduktan sonra okuyabildiği kadar salavât-ı şerîfe ve huzûr-ı kalble tevbe ve istiğfar edip Allah Teâlâ Hazretlerinden dünyevî ve uhrevî hâcetlerini talep ve niyâz edecektir. Yüce Mevlamız bu geceden hakkıyla istifade etmeyi cümlemize nasip etsin. Amin!
BERAAT GECESİ DUASININ ANLAMI
Ey, kullarına sayısız lütuf ve ihsanlarda bulunan, onların karşılığına ihtiyacı olmayan Allah’ım!. Celal ve Kerem sahibi Rabbim! Biz âciz kullarına sonsuz nimet ve imkanlar bahşeden Sensin! Senden başka ilah yok! Sana sığınıp yalvaranlara yardım edersin! Korkanların güvenip sığınacağı yegâne melcei yine Sensin!
Ya Rabbi, Senin nezdindeki kitabında, Levh-i Mahfûz’da şayet beni kötü, mahrum, ilâhî rahmetten kovulmuş, fakir bir insan olarak yazmış isen fazlınla bu kötü kaderimi; âsî, mahrum, ilâhî huzurdan kovulmuş, darlık içinde hayat geçirmeye mahkum bir fakir insan oluşuma ait yazgımı siliver Allahım! Beni, nezdindeki ana kitapta iyilerden, salih kullarından, rızkı bol, zengin ve hayırlı işlerde yarışan ve muvaffak olan kullarından olarak yazıver.
Allah’ım! -Senin sözün haktır- Nebiyy-i Zişan’ın lisanı üzere gönderdiğin mukaddes Kitabında şöyle buyurdun: “Allah dilediğini siler. (Dilediğini de) sabit bırakır. Bütün kitapların aslı O’nun yanındadır” (Ra’d Sûresi, 39)
İlahî! “Her hikmetli iş nezdimizde bir emir ile o zaman ayrılır” (Duhan, 4) buyurduğun mükerrem Şaban ayının 14. gecesi en büyük tecellin ile; bildiğimiz bilmediğimiz, Senin bildiğin bela ve musibetleri bizlerin üzerinden kaldırmanı diliyoruz. Şüphesiz Sen, sonsuz güç ve kuvvet sahibisin! Lütuf ve ihsanı bol olan Rabbimizsin!
Allahım! Seyyidimiz, Efendimiz Hazret-i Muhammed’e, âline, ashabına, evlâdına, ezvâc-ı tâhirâtına salât ü selâm eyle! Dualarımızı Habibin hürmetine kabul eyle!
Bakalım Üstad Necip Fazıl ne demiş ?
BERAT
Gecelerin en mübareklerinden ve en başta gelenlerinden biri…
Bu gece müminlere bütün bir senelik beratlarının verildiği zaman çerçevesidir ve her müslümanın bu şuur içinde hazırlanması lâzımdır.
Kader kitabının bir senelik cildini teslim aldığımız bu gece, kaderi değiştirememek sırrı içinde kuluna her türlü tedbir iradesini veren Hakka yönelmek, ondan af ve selâmet dilemek, bütün bir yılın müslümanlara saadet getirmesini niyaz etmek, düşünün, ne ince vazife!..
Bundan 40 küsur yıl önce, bağlı olduğum büyük Veli namaza ne zaman başlayacağımı sorunca “Ramazandan itibaren” cevabını vermiştim.
“- Hayır, demişti; 15 Şabandan itibaren başla!”
Bu kutsî ve fevkalâde nazik geceyi, “Allah bir ve Resulü hak” bilip de namaz kılmayan her mümine bir başlangıç vesilesi olarak tavsiye ederken, namazları içinde donup (mekanik) şekle giren musallîlere de namazın hakikatini aramaya doğru bir cehd ve vecd kapısı olarak gösteririm.
Allah, tek tek bütün müminlere ve onların topluluğuna bu gece yüzü suyu hürmetine hayr nasip etsin…
Dua, dua, dua…
Bütün tedbirlerin iflâs ettiği böyle bir günde tek tedbir dua…
19 Temmuz 1978 / Çerçeve 6 / Necip Fazıl Kısakürek